Amerikadan gətirilən avtomobillərin qiyməti arta bilər - SƏBƏB?

ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Tramp 2 aprel tarixində yeni tarif siyasətini açıqlayaraq bu günü "Amerikanın Azadlıq Günü" adlandırdı.

InterPress.ge xəbər verir ki, yeni qərara əsasən, bütün ölkələrə, o cümlədən Gürcüstana 10%-lik baza tarif tətbiq olunacaq. Bəzi ölkələrə isə, Trampın sözlərinə görə, “endirimli” tariflər müəyyən edilib. Məsələn, Çinə 34%, Moldovaya 31%, Yaponiyaya 24%, Cənubi Koreyaya 25% tarif tətbiq olunub. Gürcüstan isə ən aşağı – 10%-lik tarif zonasına daxil edilib.

Yeni tariflər ilk növbədə avtomobil, elektronika, kompüter və çip kimi mallara tətbiq olunacaq. Tariflərin tam qüvvəyə minməsi 3 maydan gözlənilsə də, bəziləri 3 aprel saat 00:01-dən etibarən artıq qüvvədədir.

Gürcüstanla ABŞ arasında indiyədək ticarət əsasən gömrük rüsumlarından azad rejimdə həyata keçirilirdi. Yeni tariflər bu tarazlığı dəyişəcək. 2023-cü ilin rəsmi məlumatlarına görə, Gürcüstandan ABŞ-a 165.4 milyon dollarlıq, ABŞ-dan Gürcüstana isə 1.7 milyard dollarlıq mal idxal olunub, bu da ABŞ-ın Gürcüstanla xeyli üstün ticarət balansına malik olduğunu göstərir.

İqtisadiyyat üzrə doktor, professor Vaxhtanq Çarayanın fikrincə, Trampın qərarı siyasi xarakter daşıyır və bu tariflər həm ABŞ, həm də qlobal iqtisadiyyat üçün bir sıra mənfi nəticələr doğura bilər:

• İnflyasiyanın artımı – Tariflərin tətbiqi ilə məhsul qiymətləri yüksəlir, bu isə son istehlakçıya təsir edir.
• Ticarət müharibələrinin riski – Digər ölkələr ABŞ mallarına cavab tarifləri tətbiq edə bilər, bu isə qlobal ticarətdə gərginlik yaradır.
• Yerli istehsalın stimul qazansa da, məhsul bahalaşacaq – ABŞ-da istehsal edilən məhsulların xərci yüksələcək və bu da bazar rəqabətinə təsir edəcək.
• İnvestorların etimadının azalması – Tarif siyasəti qeyri-sabitlik yaradaraq xarici investisiyaların axınını azalda bilər.
• Təkrar avtomobillərin qiyməti arta bilər – ABŞ-dan Gürcüstana gətirilən avtomobillər üçün bu, ciddi təsir deməkdir.

Çaraya bildirir ki, qısa müddətdə qlobal maliyyə böhranı gözlənilməsə də, əgər bu tarif qarşıdurmaları dərinləşərsə, beynəlxalq iqtisadi sistemdə böhran riskləri ciddi şəkildə arta bilər.

Avropa İttifaqı da cavab tədbirləri görəcəyini bildirib. Bu isə həm ABŞ, həm də Avropa iqtisadiyyatına mənfi təsir edə bilər.

Sonda ekspert qeyd edir ki, Trampın bu addımı onun “iqtisadi milliçilik” yanaşmasının parlaq nümunəsidir və bu, qlobal iqtisadi qaydalara əsaslanan mövcud nizamı zəiflədə bilər.

Hazırkı mərhələdə bir çox suallar cavabsızdır və nəticələr tariflərin tətbiqi və digər ölkələrin reaksiyasından sonra daha aydın olacaq. Amma bir şey dəqiqdir: Trampın yeni tarif siyasəti dünya iqtisadiyyatında qeyri-müəyyənlik yaradır və bu, Gürcüstan da daxil olmaqla bir çox ölkələr üçün birbaşa və ya dolayı yolla çətinliklər yaradacaq.