Gürcüstan “qismən azad” ölkələr sırasına daxil edildi
Freedom House Gürcüstanı “qismən azad” ölkələr sırasına daxil edib. Siyasi və vətəndaş azadlığının 100 ballıq qiymətləndirilməsində Gürcüstan 58 ballıq göstəriciyə malikdir.
InterPress.ge xəbər verir ki, bu barədə hüquq-müdafiə təşkilatının “Dünyada Azadlıq 2023: Demokratiya Uğrunda Mübarizədə 50 İl” adlı illik azadlıq və insan hüquqlarının müdafiəsi üzrə qlobal reytinqində deyilir.
Region ölkələri arasında Gürcüstan “qismən azad” ölkə olan Ermənistanı bir pillə qabaqlayır. Qeyd edək ki, Ukrayna da “qismən azad” ölkə statusu ilə Gürcüstan və Ermənistandan 50 xal geri qalır. Qalan qonşu ölkələr reytinqdə xeyli aşağıdır. O cümlədən, Azərbaycan, Türkiyə və Rusiya “azad olmayan ölkələr” siyahısındadır ki, onlardan Azərbaycanın 100 xaldan cəmi 9, Rusiyanın 16, Türkiyənin isə 32 xalı var.
Kremlin bölgədəki sadiq müttəfiqi hələ də Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenkodur, "o, zəif gücünü qorumaq üçün Moskvanın dəstəyindən asılıdır". Hüquq müdafiəçilərinin qiymətləndirməsinə görə, ölkə 2022-ci ildə dünyanın ən "azad olmayan" 10 ölkəsi sıralarına daxildir. Reytinqdə Belarus Əfqanıstan, Somali və Səudiyyə Ərəbistanının səviyyəsinə malikdir, yəni 8 bal.
Ənənəvi hesabat müəllifləri qeyd edirlər ki, “Ukraynadakı müharibə Rusiyanın dəstəklədiyi Gürcüstanın separatçı ərazisində, Abxaziya və Cənubi Osetiya ərazilərində gərginliyi artırır, Moskva Ukraynadakı qoşunlara kömək etmək üçün hərbi qüvvələrinin bir hissəsini oradan çıxarıb”. Müharibə həm də Belarusun suverenliyinə ciddi ziyan vurub, çünki rus qoşunları onun ərazisindən hərəkət edib. Uzun müddətdir ki, Rusiya qarnizonunun yerləşdiyi separatçı Dnestryanı bölgəsində də münaqişənin yenidən başlama riski artıb”.
“Moskvanın geosiyasi orbitində çox vaxt Zaqafqaziya və Mərkəzi Asiya ölkələri nəzərdə tutulur. Bununla belə, Azərbaycan, Qazaxıstan, Tacikistan, Türkmənistan və Özbəkistan Rusiyanın Ukrayna ərazilərinin ilhaqını tanımaqdan imtina edib və onların hamısı Rusiya banklarına qarşı tətbiq edilən sanksiyalara sadiqdirlər”, - Freedom House yazıb.
Ümumiyyətlə, 17 ildir ki, dünyada azadlıq və insan hüquqlarının müdafiəsi səviyyəsi aşağı düşür. Bundan əlavə, təşkilatın məlumatlarına görə, “keçən il müstəqil jurnalistlərə qarşı təhdidlər artıb”. Xüsusilə, ən azı 157 ölkə və ərazidə media azadlığı təzyiqə məruz qalıb.
Siyasi və vətəndaş azadlığına görə ən "azad olmayan" 10 ölkə aşağıdakılardır:
Cənubi Sudan və Suriya - hərəyə 1 xal
Türkmənistan - 2 xal
Eritreya və Şimali Koreya - hərəyə 3 xal
Tacikistan - 7 xal
Somali, Səudiyyə Ərəbistanı, Belarus və Əfqanıstan - 8 bal
Çin və Azərbaycan - 9 bal
Özbəkistan, Kuba və İran - 12 xal
Rusiya - 16 xal
Misir - 18 xal
Qazaxıstan - 23 xal
Ən “azad ölkələr” bunlardır:
Norveç, İsveç və Finlandiya - 100 bal
Yeni Zelandiya - 99 xal
Kanada - 98 xal
Yaponiya 96 xal
Avstraliya - 95 xal
Almaniya və Estoniya - 94 xal
Böyük Britaniya - 93 xal
İspaniya və İtaliya - 90 xal
Litva və Fransa - 89 xal
Latviya - 88 xal
Reytinqdə ABŞ və Cənubi Koreyanın 83 xalı var, baxmayaraq ki, Argentina 85 xalla hər ikisini qabaqlayır. İsrailin azadlıq dərəcəsi 77 bal olaraq qiymətləndirilir.
