03 
May
2021
23:48
381

Azərbaycan qazının Gürcüstanda rolu

Gürcüstanda anbar və köməkçi nəqliyyat xidmətləri üçün qiymətlər yüzdə 1,3% artdı.

InterPress.ge xəbər verir ki, bu, nəqliyyat məhsullarının və anbar xidmətlərinin istehsalçı qiymət indeksinin əvvəlki aya nisbətən yüzdə 0,4% azaldığına görə, bu gün Geostat tərəfindən yenilənmiş sənaye məhsullarının istehsalçı qiymətləri hesabatından aydın olur.

2021-ci ilin mart ayında hava nəqliyyatı xidmətləri üçün qiymətlərdə yüzdə 4.9% enmə qeydə alındı.

İllik qiymət dinamikasına gəlincə, əvvəlki ilin müvafiq ayına nisbətən 2021-ci ilin mart ayında indeks yüzdə 0,3% artmışdı. Qiymətlər daxili nəqliyyat xidmətləri və boru kəməri xidmətləri üçün yüzdə 4.3%, anbar və köməkçi nəqliyyat xidmətləri üçün yüzdə 3.1% artdı. Eyni zamanda, hava nəqliyyatı xidmətlərinin qiymətləri yüzdə 18,1% azaldı.
Məlumat üçün bildirək ki, neft Gürcüstanda iki neft kəməri ilə - Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri (BTC) və Qərb Yol İxrac Boru Kəməri (WREP) ilə nəql olunur. Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri Azərbaycandakı Azəri-Çıraq-Günəşli yatağından Türkiyənin Ceyhan limanına neft nəql edir. Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri dünyanın ikinci ən uzun kəməridir. Uzunluğu 1768 km; 229 km Gürcüstan ərazisindən keçir. Boru kəmərinin ikisi Gürcüstanda olmaqla 8 nasos stansiyası var. Neft 2005-ci ildən bəri Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri ilə nəql olunur. Bu boru kəməri üçün tranzit haqqı bu il 55 sent artmışdır.

Bakı-Supsa Neft Boru Kəməri kimi tanınan Qərb Yolu İxrac Boru Kəmərinin inşası, Gürcüstanda beynəlxalq neft konsorsiumu tərəfindən qoyulan ilk sərmayədir və 1999-cu ildən fəaliyyət göstərir. Qərb marşrutunun ixrac marşrutunun uzunluğu 830 km, diametri 530 mm-dir. Bununla Azəri-Çıraq-Günəşli yatağından çıxarılan neft Qərbi Gürcüstana, xüsusən Supsa terminalına nəql olunur. Supsa terminalı da boru kəmərinin inşası çərçivəsində inşa edilmişdir. Supsa terminalının tutumu 120 min tondur. Neft Səngəçal terminalından WREP vasitəsi ilə 1998-ci ilin dekabrında buraxılmışdı və 1999-cu ilin yayında Supsa terminalında ilk tanker yüklənmişdi.

Qaz boru kəmərinə gəldikdə, Azərbaycan təbii qazı Gürcüstan ərazisindən Türkiyə və Avropaya ötürür. Təbii qaz həcmləri Türkiyə bazarına Cənubi Qaz Dəhlizinin bir hissəsi olan Cənubi Qafqaz Boru Kəməri (Bakı-Tbilisi-Ərzurum) və TANAP vasitəsilə çatdırılır. İlk qaz Bakı-Tbilisi-Ərzurum boru kəməri ilə 2007-ci ildə Türkiyə bazarına daxil olub. TANAP vasitəsi ilə Türkiyəyə ticari qaz tədarükü 30 iyun 2018-ci ildə başlamışdır.

2021-ci ilin ilk üç ayında Avropaya təxminən 1,1 milyard kubmetr Azərbaycan qazı ixrac edildi.

Azərbaycanın Türkiyəyə və Avropaya ixracatındakı artım Gürcüstan üçün də əlverişlidir, çünki Azərbaycan bu istiqamətdə qazı Gürcüstan ərazisindən keçirir. Ölkələr Cənub Qaz Dəhlizi kimi böyük regional və beynəlxalq layihələrdə tərəfdaşdırlar.

Cənub Qaz Dəhlizi üç boru kəmərindən ibarətdir - Cənubi Qafqaz Boru Kəmərinin Genişləndirilməsi (CQBKG), Trans-Anadolu Boru Kəməri (TANAP) və Trans-Adriatik Boru Kəməri (TAP). Cənub Qaz Dəhlizi genişləndikdə orta müddətdə Balkan bölgəsinə də xidmət edə bilər. Genişlənmədən sonra TAP-ın ümumi tutumu 20 milyard, Trans-Anadolu Boru Kəmərinin (TANAP) gücü isə 31 milyard olacaq. Ümumilikdə, Cənubi Qafqaz boru kəmərinin gücü genişləndirildikdən sonra 30 milyard kubmetrə çatacaq. Macarıstan Azərbaycan qazının alınması üçün danışıqlara başlayır. Serbiya da bu enerji dəhlizində iştirak etməyi planlaşdırır.

Cənub Qaz Dəhlizinin yaradılmasının təşəbbüskarı Azərbaycan tərəfidir.
"Biz Avrasiyanın enerji xəritəsini hazırladıq"- Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycan bu layihənin əsas maliyyə yükünü öz üzərinə götürüb. Uzunluğu 3500 kilometr olan bir-biri ilə əlaqəli üç qaz kəməri tikilib, nəticədə Avropa istehlakçıları artıq Azərbaycan qazını alırlar. Əliyevin sözlərinə görə, bu həm Avropa, həm də Azərbaycan üçün faydalıdır.

Məlumat üçün bildirək ki, 2021-ci ildən etibarən Azərbaycandakı Şahdəniz yatağından AB-yə qaz tədarükü Cənub Qaz Dəhlizi boru kəməri sistemi ilə başlayıb. Cənub Qaz Dəhlizi Azərbaycandakı Şahdəniz yatağından təbii qazı Gürcüstan, Türkiyə, Yunanıstan və Albaniya üzərindən Türkiyəyə və Avropa Birliyinə çatdıracaq. 7 AB ölkəsindən və Türkiyədən 10 böyük alıcıya xidmət edəcək. Bu fakt enerji təhlükəsizliyi sahəsində böyük bir addım hesab olunur. Gürcüstan tərəfi üçün iqtisadi və enerji faktorları ilə yanaşı, Cənub Qaz Dəhlizinin siyasi təsiri daha vacibdir: indiyə qədər Gürcüstan regional əhəmiyyətə malik qaz, yəni Azərbaycan qazının Türkiyəyə və Rusiya qazına tranzit ötürülən yeganə ölkə idi. Bundan sonra ölkə ərazisinə ixrac olunan qaz beynəlxalq, əsasən də AB enerji bazarlarında tədarükün şaxələndirilməsində və təhlükəsizliyində mühüm rol oynayacaq.

Gürcüstan Cənubi Qaz Dəhlizində ev sahibliyi edən bir ölkədir, bu da Gürcüstanın mövcud hökumətlərarası və ev sahibi ölkə müqavilələrinə uyğun olaraq Cənubi Qafqaz Boru Kəməri layihəsindən qazı endirimli qiymətlərlə, müvafiq alqı - satqı müqavilələri ilə bazar qiymətindən təxminən 2 qat və bazar qiymətindən xeyli aşağı qiymətə alacaq. Qaz müqaviləsi illik qaz həcminin 5% -nə qədər çıxarılmasına imkan verir. Müqavilə 2066-cı ilə qədər, əlavə qaz təması 2026-cı ilədək etibarlıdır və Gürcüstan bu müqavilə çərçivəsində hər il 500 milyon m3-ə qədər qaz alacaq.

Bizimlə əlaqə saxlayın