ÜST: "Gürcüstanda ambulator dərmanların insanlara daha əlçatan olması lazımdır"
ÜST-nin Barselona Ofisinin (ÜST-nin Səhiyyə Siyasəti və Sistemləri üzrə Regional Ofisi) Gürcüstanda səhiyyə əhatə dairəsi və maliyyələşdirilməsinə dair hesabatına görə, maliyyə qorumasını artırmaq üçün ambulator dərmanların insanlara daha əlçatan olması lazımdır.
InterPress.ge xəbər verir ki, hesabatda bildirilir ki, "Gürcüstanda səhiyyə sahəsinə fəlakətli xərclərin görülmə halları, ÜST-nin Avropa bölgəsindəki digər ölkələrinə nisbətən yüksəkdir."
ÜST hesabatına görə, sərt qiymət tənzimlənməsi narahatlıq doğurur.
"Dərmanların əlçatanlığını artırmaq üçün ambulator tibb proqramı daha çox dərmanla yanaşı daha çox insanın da cəlb edilməsi ilə əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirilməlidir. Dərhal dərmanların rasional təyin edilməsini və istifadəsini təşviq edən daha sərt qiymət tənzimlənməsi və addımlar lazımdır. Tibbi xidmət qiymətlərinin zəif tənzimlənməsi və provayderin xəstələrdən əlavə pul alması (balans hesablanması) həm də stasionar və ambulator xidmətlər üçün cibdən ödənişləri təşviq edir. Qeyri-rəsmi vergilərin ləğvi ilə bağlı ciddi irəliləyişlərə baxmayaraq, Gürcüstanda provayderlər öz qiymətlərini təyin edə və xəstələrdən universal səhiyyə proqramı tərəfindən təyin olunan tariflər arasındakı fərqi ödəmələrini xahiş edə bilərlər. Birgə ödəmə sistemi xəstələr üçün mürəkkəb və potensial olaraq qarışıqdır. Qoruma mexanizmləri təsirsizdir. Ümumdünya səhiyyə proqramı üçün müavinətlərin illik yuxarı həddi, faiz ödənişlərinin istifadəsi və provayderin xəstələrdən əlavə pul tələb etməsi cibdən çıxan ödənişlərə səbəb olur"- açıqlamada bildirilir.
Bundan əlavə, hesabatda Gürcüstanda universal səhiyyə xidmətlərindən istifadə barədə danışılır.
Hesabata görə, 2013-cü ildə Gürcüstanda universal səhiyyə proqramı tətbiq olundu və bu, dövlət tərəfindən maliyyələşdirilən səhiyyə əhalisinin payını əhəmiyyətli dərəcədə artırdı.
Dövlətin səhiyyə xərclərini əhəmiyyətli dərəcədə artırmağı təmin edən ümumdünya səhiyyə proqramı, xüsusən əvvəllər əhatə olunmamış insanlar üçün maliyyə maneələrini azaltdı və xidmətlərə çıxışını artırdı.
Səhiyyəyə çox ehtiyac duyulan investisiyalara və səhiyyə xidmətlərinə çıxışının əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırmasına baxmayaraq, səhiyyəyə dövlət xərcləri Avropa standartlarına görə hələ də azdır.
"Nəticədə cari səhiyyə xərclərindəki cibdən ödənişlərin payı (2018-ci ildə 48%) ÜST Avropa Bölgəsindəki ortalamadan (30%) yüksəkdir. Bu icmal Geostat-ın illik ev gəlirləri və xərcləri sorğu məlumatlarına əsaslanır. Araşdırmaya görə, cibdən kənar ödənişlər 2013-2018-ci illərdə ev xərcləri 7% -dən 9% -ə qədər artdı və bu, səhiyyə xidmətlərinə çıxışın artması ilə nəğd ödənişlərin artdığını göstərir. Bu maliyyə sıxıntısı Avropa bölgəsindəki ən yüksək göstəricilərdən biridir. Cibdən ödənişlərin ən böyük payı (2018-ci ildə 69%) müntəzəm olaraq, sonra stasionar (14%) və ambulator xidmətlər (11%) gəlir. Xərclərin strukturunda ailələr arasında əhəmiyyətli fərqlər var. 2018-ci ildə ambulator dərmanların payı ən yoxsul ailələrdə fəlakətli xərclərlə cibdən ödənişlərin 90% -ni, ən imkanlı ailələrdə isə 24% -ni təşkil etmişdir. Evdə istehlak artdıqca ambulator dərmanların payı azalır, stasionar, ambulator və stomatoloji xidmətlərə xərclərin payı ev istehlakı ilə birlikdə artır. "Zaman keçdikcə, 2012-2016-cı illər arasında bütün istehlak kvintillərində adambaşına düşən dərmanlara cibdən ödənişlərin sürətlə artması səbəbindən dərmanların payı artdı"- deyilir.
ÜST hesabatında bildirilir ki, 2018-ci ildə ailələrin təxminən 7% -i yoxsulluğa səbəb olan səhiyyə xərclərinə və 17% -i fəlakətli səhiyyə xərclərinə məruz qalmışdır.
"Bu maliyyə yoxsulluğu səviyyəsi Avropa bölgəsində ən yüksək səviyyədədir. Maliyyə çətinliyi bütün illər üçün ən yoxsul kvintildə cəmlənmişdir. 2018-ci ildə ən yoxsul kvintil ailələrin 45% -i və ikinci kvintil ailələrin 17% -i fəlakətli xərclər edirdilər, ən zəngin kvintilli ailələrin yalnız 5% -i bu xərcləri edir. Bütün kvintillər vaxt keçdikcə səhiyyə xərclərində fəlakətli bir artım yaşadılar, lakin artımın böyük bir hissəsi ən yoxsul iki kvintildə görülmə hallarının daha yüksək olması ilə nəticələndi. Bütün kvintillərdəki fəlakətli xərclər, ən zəngin kvintil xaricində dərmanlar hesabına aparılır. 2018-ci ildə dərmanlara xərclənən xərclər ən yoxsul kvintilin ailələrində fəlakətli xərclərlə cibdən ödənişlərin 90% -ni, ən zəngin kvintildə isə 24% -ni təşkil edib" açıqlamada bildirilir.
